Toplu halde yaşamak insan olmanın bir gereğidir. Bireylerin toplu halde yaşarken sosyal ihtiyaçlarının karşılanması çeşitli alanlarda yürütülen faaliyetlere bağlıdır.
Kamu kurumları ve belediyeler faaliyet alanı olarak birinci sektörü oluştururken, kar amacı güden özel sektör kuruluşları ikinci sektörü meydana getirir. Üçüncü sektör ise gönüllülük esasına dayanan ve kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşlarından oluşur.
Peki, hayatın içerisinde önemli bir yere sahip olan üçüncü sektör nedir, neden önemlidir, toplum açısından yararları nelerdir? Bu yazıda üçüncü sektör ile ilgili merak ettiğiniz pek çok sorunun yanıtını bulabilirsiniz.
Üçüncü Sektör Nedir?
Üçüncü Sektör Nedir
Üçüncü sektör terimi, kamu sektörüne veya kar amaçlı özel sektöre ait olmayan, gönüllülük esasına göre faaliyet gösteren farklı yapı ve amaçlara sahip kuruluşlara karşılık gelir. Bu sektör içerisinde yer alan kuruluşların temel özelliği toplum yararına faaliyet göstermeleridir.
Üçüncü Sektör Kuruluşlarının Özellikleri Nelerdir?
1. Sivil Toplum Yararına Faaliyet Göstermek : Sivil toplum kuruluşları, halkın çeşitli hedeflere ulaşmak için bir araya gelerek oluşturdukları topluluklardır. Bu kuruluşların büyük bir kısmı dernek ve vakıflardan oluşur.
STK’lar arasında vakıf ve derneklerin yanı sıra farklı amaçlar için kurulan kooperatifler, birlikler, meslek odaları, sendikalar ve partiler gibi çeşitli topluluklar yer alır. Sivil Toplum Kuruluşları sosyal ve dini konuların yanı sıra hayır işleri ve işçi haklarını koruma gibi çeşitli amaçlar için faaliyet gösterirler.
Üçüncü sektör içerisinde önemli bir yere sahip olan Sivil Toplum Kuruluşları çoğu zaman devlet kurumlarıyla birlikte çalışabilir ve hatta devletten fon veya yardım alabilirler. Yine de STK’lar devletten bağımsız olarak hareket eden gönüllülük esasına dayalı kuruluşlardır.
2. Kar Amacı Gütmemek: Bazı üçüncü sektör kuruluşları sosyal, çevresel veya kültürel hedeflere ulaşma adına yatırım yapmak için fon toplayarak gelir elde etmeye çalışabilirler. Kar amacı gütmeyen bu kuruluşların gelirlerinin giderlerinden fazla olması durumunda üyelere ve hissedarlara kar payı dağıtılmaz. Fazla miktar, kuruluşun toplumsal faydaya yönelik hedeflerine ulaşması amacıyla kullanılır. Sivil Toplum Kuruluşları kar amacı gütmeyen kuruluşlar arasında önemli bir yer tutar.
3. Değer Odaklı Olmak: Üçüncü sektör kuruluşları, genellikle belirli sosyal ve politik hedeflerle uyumlu olarak faaliyet gösterirler. Bu yüzden bazı siyasi partilerle ilişkili olabilirler veya siyasi partilerle birlikte çalışabilirler. Fakat siyasi partiler bir üçüncü sektör kuruluşu değildir. Üçüncü sektör kuruluşları genelde hayatı yaşanılır kılma ve toplum olarak yaşama değerleri üzerine kurulurlar.
Üçüncü Sektör Kuruluşları Nelerdir?
Üçüncü sektör kuruluşları, yerelden ulusal ve uluslararası düzeye kadar toplumun her düzeyinde faaliyet gösterebilirler. Bu sektörde yer alan kuruluşları genel olarak aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür;
• Hayır kurumları, vakıf ve dernekler
• Gönüllülük esasına dayalı toplum kuruluşları
• Sosyal girişimler ve kooperatifler
• Cemiyet, birlik, federasyon ve konfederasyonlar
• Düşünce kuruluşları ve özel araştırma enstitüleri (Üniversiteler ve kolejler bu gruba dahil değildir)
Üçüncü Sektör Hangi Amaçlara Yönelik Faaliyetler Yürütür?
Genellikle çoğu üçüncü sektör kuruluşu iklim değişikliği, çevrenin kirliliği gibi çözülmesi gereken belirli bir konuya yönelik faaliyetler yürütür. Ayrıca, bu kuruluşlar yardıma muhtaç hastalar ve yeterli eğitimi alamayan bireyler gibi çeşitli gruplara destek olarak onları çeşitli platformlarda temsil etmeyi amaçlarlar.
Üçüncü sektör kuruluşları, bu amaçları doğrultusunda çocukların eğitimine destek olmak, ücretsiz hasta bakım evleri ve kadın sığınma evleri açmak gibi alanlarda hizmet sunabilirler. Bazı düşünce kuruluşları ve araştırma enstitüleri gibi kurumlar çok daha farklı konular üzerinde çalışabilir. Fakat belirli bir felsefi ve politik filtre uygulayabilirler. Bu kuruluşların odak noktaları yerel, ulusal veya küresel olabilir.
Üçüncü Sektör Kuruluşlarının Hangi Yöntemleri Kullanır?
Üçüncü sektör grupları, geniş bir faaliyet yelpazesine sahiptir. Bu faaliyetler arasında bağış toplama, doğrudan destek olma ve faydalı tavsiyelerde bulunma gibi hizmetleri sıralamak mümkündür. Ayrıca, üçüncü sektör kuruluşları genellikle yerel, ulusal veya uluslararası politikalardaki değişiklikleri içeren uzun vadeli veya sistemik değişikliklerle doğrudan yardımı desteklemeye çalışırlar. Buna göre üçüncü sektör kuruluşlarının faaliyet gösterirken kullandığı yöntemler aşağıdaki gibi açıklanabilir:
1. Araştırma Faaliyetleri Yürütmek
Birçok üçüncü sektör kuruluşu araştırma yapmak için kendi araştırmacılarını istihdam eder. Bazıları ise ilgilendikleri grupları ve sorunları etkileyen konularda araştırma yapmak için bağımsız ya da akademik araştırmacıları görevlendirir.
Üçüncü sektör kuruluşları, aynı zamanda hedefledikleri alanlarda mevcut ve gelişmekte olan akademik araştırmalarının yaygın olarak okunmasına da çalışırlar. Bu araştırmalar, üçüncü sektör kuruluşlarının odaklanmaları gereken yeni sorunları belirlemelerine, yeni stratejiler belirleyerek kampanyalar düzenlemelerine yardımcı olurlar.
2. Kamu Yararına Kampanyalar Düzenlemek
Üçüncü sektör kuruluşları, kamu bilincini artırmayı ve belirli konular hakkında kamu algısını şekillendirmeyi amaçlar. Mesajlarını iletmek için çeşitli geleneksel yöntemleri ve sosyal medyayı kullanarak halka açık kampanyalar yürütebilirler.
Kamu yararına kampanyalar halka yönelik olabilir, belirli grupları veya sektörleri hedef alabilir. Buna bağlı olarak medya stratejileri ve seçilen platform türleri değişebilir.
3. Lobi veya Savunuculuk Faaliyetleri Yapmak
Üçüncü sektör kuruluşları, politikacılara yönelik lobi faaliyetleri yürütürler. Ayrıca, bu kuruluşlar temsil ettikleri gruplar veya konular üzerinde etkili politika alanlarından sorumlu olan hükümet yetkililerini etkileyerek politika değişikliği yapılması için çaba sarf ederler.
Üçüncü sektör kuruluşları, yerel veya evrensel çaptaki pek çok sorunun çözülmesinde önemli roller üstlenir. Bu, kuruluşların faaliyetlerini başarıyla yürütebilmeleri için toplum desteğinin de oldukça önemlidir.
Ziyaretçi Yorumları