Vakıf kurmak için yeterli miktarda mal varlığı ya da mal varlığını temsil eden hakkı belirli bir amaç için tahsis ediyor olmanız gerekiyor. Her yıl vakıflar meclisi tarafından vakıf kuruluşu için gerekli olan asgari sermaye oranı belirlenmektedir. Vakıflar, mal varlığı topluluğu olduğu için, kuruluş için ortaya koyulacak olan sermaye miktarının amaçları gerçekleştirmek için yeterli olması gerekir. Tabi vakıf nasıl kurulur diyenler için aranacak tek şart sermaye miktarı değildir. Vakıfların kuruluşunun tescili, Asliye Hukuk Mahkemelerine yapılacak olan başvuru sonucu gerçekleşir. Başvurunun olumlu sonuçlanması için gerekli evrakları tamamlamanız ve vakıf senedini eksiksiz bir şekilde doldurmuş olmanız gerekir.
Dernekler ve vakıflar kar amaçları gütmemeleri yönünden ortak olsalar da, kuruluş şartları birbirinden farklıdır. Bunun nedeni vakıfların mal varlığıyla, derneklerin de kişi birliği ile oluşmasından kaynaklanır. Özetle, dernek kurmak için en az 7 kişi gerekli iken, 1 kişi ile dahi vakıf kurmak mümkündür. Tabi yönetim kurulu ya da vakıf mütevelli heyetinin oluşturulmasını saymazsak. Bu yazıda vakıf nasıl kurulur diyenler için tüm süreci özetleyelim.
Not: Vakıf kurmak için mutlaka idari alanda profesyonel bir destek almanız gerekir. Bu destek sadece hukuk alanında değil, aynı zamanda vakıf defterlerinin tutulması, yönetim organlarının oluşturulması, ticari faaliyetlere başlangıcı vb. gibi tüm süreci kapsamalıdır. Elif KARATAŞ İdari Danışmanlık hizmetleri olarak tüm vakıf kuruluşu ve yönetim süreçlerini alanında uzman profesyoneller ile tek bir danışmanlık çatısı altında toplayarak, sürecin hızlı bir şekilde sonuçlandırılmasını sağlıyoruz.
Vakıf Nasıl Kurulur?
Vakıf kurmak için 2 seçenek mevcut. Ya noterde resmi senet düzenlenmesi ile ya da ölüme bağlı tasarruf ile vakıf kurulabilir. Derneklerin kuruluşunda dernek tüzüğünde yer alan maddeler esas alınırken, vakıflarda ise oluşturulacak olan vakıf senedi esas alınmaktadır. Vakfın adı, amacı, tahsis edilen mallar, organları, yerleşim yerleri vb. gibi bilgiler yer alır. Vakıfların kuruluşu Asliye Hukuk Mahkemesine yapılacak olan sicil tescilinin kararına bağlıdır.
Hem noterde resmi senet ile hem de ölüm tasarrufu ile vakıf kurabilmek için mahkemeye başvuru şarttır. Tabi bu aşamada mahkeme, dosya üzerinden Vakıflar Genel Müdürlüğünün fikrini almak, gerekirse vakfedeni dinlemek ve bilirkişi dinlemek kaydıyla vakfın tescilini gerçekleştir. Tescil sonrası vakıf tüzel kişilik kazanmış olur. Mahkemenin görevi vakfın mal varlığını korumaya yönelik önlemler almaktır. Bu duruma aykırı olan başvuru ve tasarruflarda başvurunun reddine karar verilir. Şimdi hem senetle hem de ölüme bağlı tasarruf ile vakıf nasıl kurulur detayları ile inceleyelim.
Resmi Senet ile Vakıf Kurmak
Resmi senet ile vakıf kurma işlemi noterde gerçekleşir. Kuruluş işlemleri vakfeden tarafından yapılabileceği gibi, bir temsilci aracılığı ile de yapılabilir. Tabi bunun için özel bir vekaletname düzenlenmeli ve özgülenecek olan mallar ve vakfın amacı vekalet kapsamında olmalıdır. Genel vekalet yerine, noterde vakıf kurma amaçlı özel vekalet verileceği bildirilir.
Noterde vakfeden tarafından resmi senet ile vakıf kurulacağı açıklandıktan sonra, resmi senedin bir örneği 7 gün içinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir.(Süreci hızlandırmak için elden teslim edilebilir)
Noter açıklamasından sonra, vakıf kurmak için vakfeden ya da temsilci tarafından vakfın bulunduğu yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesine tescil için başvuruda bulunulur. Eğer kurucular arasında tüzel kişi varsa; bu tüzel kişinin vakıf kurabileceğine ve vakfa mal varlığı tahsis edebileceğine dair hüküm bulunan kuruluş statüsünü veya yetkili organ kararı da vakıf senedi ile birlikte mahkemeye verilir.
Vakfedenin ölmesi durumunda(Resmi senet kuruluşlarında) yasal temsilcisi ya da mirasçısı tarafından vakıf kurmak için tescil talebinde bulunulabilir. Eğer vakfedenin ölümü ile birlikte resmi senedin noterde düzenlenmesinin üzerinden 3 ay geçmişse, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından sicil tescili için mahkemeye başvuruda bulunulur. Bu aşamada harcanacak olan masraflar, vakıftan geri alınmak kaidesi ile genel müdürlük tarafından karşılanır.
Not: Vakıf senedi düzenlendikten sonra, vakıf kurmak için gerekli olan asgari sermayenin ya da mal varlığının ibrazı başvurulacak olan mahkemeye yapılacaktır. Detayları alt başlıklar içerisinde bulabilirsiniz.
Ölüme Bağlı Tasarruf ile Vakıf Kurmak
Mal varlığının vakfedenin ölümü sonrasında tescil edilmek suretiyle vakıf kurmak mümkündür. Bu yolla kurulacak olan vakıflarda sulh hakimi, vakıf kurulmasına esas belgenin bir örneğini yedi gün içinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderir. Mahkemenin yaptığı bildirim üzerine vakıf kuruluşu için, genel müdürlük tarafından Asliye Hukuk Mahkemesine resen başvuru yapılır. Masraflar ise vakıf mal varlığından geri alınmak şartıyla genel müdürlük tarafından karşılanır.
Vakfedenin borçları ölüme bağlı olarak kurulan vakfa tahsis edilen mallarla sınırlıdır. Vakfedenin mirasçıları ile alacaklılarının, bağışlamaya ve ölüme bağlı tasarruflara ilişkin hükümler uyarınca dava hakları saklıdır.
Vakıf Senedinde Bulunması Gerekenler
Vakıf kurmak için mahkemeye yapılan başvuruda öncelikle özgülenen mallar ve vakıf senedinin içeriği incelenir. Kanuna aykırılık olmadığı ve senedin içeriğinin yeterli olduğu durumlarda sicil tescil işlemi yapılır. Ancak vakıf senedinde eksiklik var ise, vakıf kuruluşu mahkeme tarafından engellenmez. Sadece düzeltilmesi istenir. Bu da vakıf kuruluş sürecinin uzamasına neden olur. Vakıf senedinde bulunması gerekenler ve vakıf senedin içeriği:
- Vakfın Adı: Vakfın amaçları ile uyumlu, kanunu, ahlaka ve adaba aykırı olmayacak bir isim belirlenir. 3. kişileri yanıltacak ve farklı çağrışımlar oluşmasına sağlayacak isimler konulamaz. Kamu kurum ve kuruluşlarının ismi vakıf içinde yer alması ya da kullanılması yasaktır.
- Vakfın Amacı: Vakfeden tarafından tahsis edilen mal varlığının, hangi amaçları gerçekleştirmeye yönelik vakıf kurulacağını ve bu amaçlar için ne gibi faaliyetlerde bulunacağı yazılabilir. Vakıf amaçlarını oluştururken hukuka uygunluk, belirgin, anlaşılır ve süreklilik arz ediyor olması önemlidir. Başlangıç aşamasında tüm detaylara yer vermeniz, ilerleyen zamanlarda tadil etme konusunda yaşanacak sorunların önüne geçecektir.
- Özgülenen Mal ve Hakları: Vakıf kurmak için tahsis edilecek olan mal varlığı kurucuya ait ve belirtilen amaçları gerçekleştirmek için başlangıç aşamasında yeterli olmalıdır. Tahsis edilecek olan mal varlığı nakit ise para kurulacak olan vakıf adına Türkiye’de bir bankaya, kuruculardan birinin hesabına yatırılıp, vakıf adına bloke edilerek dekontunun tescil başvurusu yapılan mahkemeye ibrazı yapılmalıdır. Eğer taşınır ya da taşınmaz mallar tahsis edilecekse, değer tespitinin mahkemece yaptırılması ve ilgili sicil müdürlüğüne vakıf adına tecil ettirilmelidir.(Tapu müdürlüğü, Trafik Tescil vb.)
- Vakfın Organları: Vakıflar her ne kadar 1 kişi ile kurulabiliyor olsa da, yönetim organlarının bulunması zorunludur. En önemli organı yönetim kuruludur. Vakfın yönetimi mütevelli heyetine, denetim kurluna da verilebilir. Vakfın işleyişinin kolaylaşması açısından bu görev için 3 organında bulunması amaçlarına ulaşması ve faaliyetlerini gerçekleştirmeleri açısından önemli rol oynamaktadır.
- Vakfın Yerleşim Adresi: Vakfın faaliyetlerini yürüteceği merkezinin bulunduğu yerdir. Adresin açık bir şekilde, tüm detayları ile yazılması zorunludur.
Vakıf kurmak için hazırlayacağınız senedin içeriği yukarıdakiler gibi özet şeklinde yer almayacaktır. Her kurulacak vakıf için özgün bir şekilde amaç, yapılacak faaliyetler, yönetim kurulunun görevleri, denetim kurulu sorumlulukları gibi detaylara yer verilmelidir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanmış olan Vakıf Senedi Örneği üzerinden fikir edinebilirsiniz.
Vakıf Kurmak İçin Gerekli Asgari Sermaye
Vakıf kuruluşu için gerekli asgari sermaye tutarı her yıl vakıflar meclisinin kararı ile belirlenmektedir. 2021 yılında vakıf kurmak için belirlenmiş olan asgari tutar 80 Bin TL’dir. Tabi bu rakam sadece vakıf için tahsis edilecek olan tutarı ifade eder. Bu tutara karşılık gelecek taşınır ya da taşınmaz mal varlığın değer tespiti, mahkeme tarafında yapılır.
Vakfın Zorunlu Organları
Kurulacak olan vakıfların yönetim organlarının bulunması zorunludur. Vakıf amaçlarının yerine getirilmesi ve faaliyetlerinin yürütülmesi adına yönetim kurulu, mütevelli heyeti ve denetim kurulu oluşturulması, vakıf senedinde yer alması açısından uygun olacaktır.
Ancak yukarıda yazılanlar dışında, onur kurulu, araştırma kurulu, çalışma kurulu gibi vakfın yönetimi ile ilgili olmayan kurulların vakıf organları arasında gösterilmemesi gerekir. Vakıf organlarının kaç kişiden oluşacağı, toplantı ve karar yeter sayılarının senet metninde yer alması, vakfın işleyişinde sıkıntıya düşülmesinin önüne geçecektir. Kamu görevlileri ise kamu görevi itibari aldıkları unvanı vakıf görevlerinde kullanamazlar.
Yeni vakıflarda, yönetim kurulunun çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik bulunması zorunludur. Yönetim organlarında ölüm, istifa ya da herhangi bir nedenden dolayı eksilme olursa, bu eksilmenin nasıl tamamlanacağı vakıf senedinde yer almalıdır. Vakıf yönetimi konusunda senette herhangi bir ibare yer almıyorsa, senet değişikliği yapılmak üzere eksiklik giderilir.( vgm.gov.tr)
Vakıf Tescil İşlemleri
Vakıf senedi noter tarafından düzenlendikten sonra, ikametin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesine tecil için başvuruda bulunulur. Mahkeme; mal ve hakların korunması, milli birlik ve bütünlüğü aykırı faaliyetler yürütülmemesi, kanun ve yönetmeliği aykırı fiilin gerçekleşmemesi adına yapılan inceleme ile kuruluş kararını verir. Bu aşamada vakıf tüzel kişilik kazanır.
Mahkeme tarafından verilen karar, Vakıflar Genel Müdürlüğüne resen bildirilir. Tüzel kişilik kazanan vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan, vakfeden ile vakıf adının, yerleşim yerinin, organlarının, amaç ve bu amaca özgülenen mal ve haklarının gösterildiği sicil defterine tescil edilir. Tescil kararı, başka bir mahkemece verilmiş ise ilgili belgelerle birlikte tescil için vakfın yerleşim yeri mahkemesine gönderilir.
Vakıf Kurmanın Avantajları
Belirli bir amacı gerçekleştirmek için vakıf kurmak isteyebilirsiniz. Ya da dernek kurmak gibi bir tercihiniz de olabilir. Bu iki kurumda kar paylaşımı ya da gelir paylaşımı yapmak amaçlanamaz. Bunların dışında kuruluş işlemleri için amacınıza ve mevcut durumunuza göre karar vermelisiniz.
Vakıf kurmak için ortaya koyduğunuz amacı gerçekleştirebilecek kadar mal varlığı tahsis etmeniz gerekiyor. En az 1 kişiyle bile vakıf kurmanız mümkün. Üyelik kabulü gibi bir durumun olmaması, yönetim süreçlerinin daha kolay yürütülmesini sağlayabilir.
Vakıflarda alınan yardımlar için herhangi bir vergi ödenmesi gerekmez. Ancak ticari faaliyetlere girilmesi durumunda vakfın iktisadi işletmesi açılması gerekir. Bu durumda vakıf kurumlar vergisine tabi olur.
Özetler vakıf ya da dernek kurarken elde edilecek avantaj tamamen sizin amacınıza bağlıdır. Ancak tüm süreçlerin denetim açısından oldukça sıkı kurallara bağlı olduğunu bilmelisiniz.
Yardım Vakfı Nasıl Kurulur?
Yardım, eğitim ve aile vakfı kurmak isteyenlerin sayısı oldukça fazla. Sadece aile vakfı kurmak isteyenler için kişiler hukuku ve miras hukukuna bağlı kalınmaları şart aranır. Yardım vakfı, eğitim vakfı, kültür vakfı, cemaat vakfı vb. tüzel kişilikler için Türk Medeni Kanunu 101-117. maddelerinin hükümleri esas alınır. Yabancıların vakıf kurması ve yönetim kurulu üyesi olmasında bir takım istisnalar mevcuttur. Genel şartlarda Vakıflar Genel Müdürlüğü ve kanun kapsamında yer alan hükümler tüm vakıflar için geçerlidir.
Vakıf Kurulduktan Sonra Yapılması Gerekenler
- Vakıf organları, vakıf senedinde yer alan hükümlere göre oluşturulur.
- Yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi ya da üyeliğin sonlanması durumunda 1 ay içerisinde bildirilmelidir.
- Vakıf organlarında yer alanlar, rüşvet ve yolsuzluklar mücadele kapsamı gereği, mal varlıklarını kapalı zarf usulü, Vakıflar Genel Müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar.
- Vakıf yönetimi tarafından alınan kararlar, noter onaylı karar defterine yazılmalı ve imzalanmalıdır.
- Vakıfa ait mali konularda kimin yetki sahibi olacağı, bankadan para çekeceği ve 3. kişilere karşı yapılacak olan işlemlere dair imza sirküleri hazırlanmalıdır.
- Yönetim organı tarafından verilecek bir kararla, vakfa ait banka hesabı açılışı gerçekleştirilmelidir.
- İşletme hesabı defteri, bağış makbuzu defteri gibi kayıtların tutulacağı defterler notere tasdik ettirilmelidir.
”Vakıf Nasıl Kurulur” başlıklı makalede sizlere özet niteliğinde bilgi sunumu yaptık. Her vakfın işlemleri amaç ve hedeflerine göre farklılık içerebilir. Mutlaka alanında uzman, daha önce vakıf kuruluş tecrübesi olan ve bünyesinde sadece hukuk değil, mali alanlarda da uzman bulunduran firmalardan danışmanlık alabilirsiniz.
Elif KARATAŞ İdari Danışmanlık Hizmetleri olarak tüm vakıf kuruluş sürecinde sizlerin yanında yer almaktayız. Bilgi almak ve tanışmak için iletişim numaraları üzerinden bizlere ulaşabilirsiniz.
Kktc de bir vakıf kurmak istiyoruz. Ama Türkiye cumhuriyeti vatandaşıyız. Bu konuda destek alabilirmiyiz.
05413535787 numaralı hattı arayabilirsiniz